Ostatnio skupiłem się głównie na taborze elektrycznym. Dzisiaj chciałbym napisać coś o spalinówce, która targała (i targa po dziś dzień) wagony pasażerskie. Chodzi o wyprodukowane przez chrzanowski Fablok, a przebudowane w ZNTK Nowy Sącz (obecnie NEWAG) spalinówki SU42. Obecnie jeżdżą dwa ich typy – 101D (501-540) i 6Dl (1001-1010).
Nowosądecka przeróbka nie jest pierwszą modyfikacją lokomotyw SU42. W latach 1975-77 przebudowano z typu 6D, oznaczonego jako SM42. Zainstalowano system elektrycznego grzania wagonów o napięciu 500 V DC. Tak przebudowano 40 manewrówek, tyle że w latach 90-tych już nie mieli czego ciągać – wagony o takim systemie grzewczym wyszły z użycia. W 2000 roku 30 sztuk, jakie jeszcze zostało, przebudowano z powrotem na manewrówki.
W latach 1999-2000 ZNTK Nowy Sącz przebudowało na SU42 inny typ lokomotywy, choć wywodzącej się od 6D. Chodzi o wyprodukowane w Fabloku pojazdy 101D, oznaczone na PKP jako SP42. Pojazdy były tożsame z SM42, tyle tylko że został dodany kocioł parowy do ogrzewania wagonów. Ten system ogrzewania również już przestał funkcjonować, zatem 40 pojazdów tej serii w Nowym Sączu zostało przebudowanych na SU42 (ponumerowanych od 501 do 540) poprzez wymianę kotła na agregat wytwarzający prąd o napięciu 3 kW DC, zaś pozostałe SP42 – poza niesprawnym egzemplarzem 001 będącym w posiadaniu Klubu Sympatyków Kolei we Wrocławiu, a dawniej będącym na stanie sekcji Jelenia Góra, oraz sprawnym egzemplarzem 260 stacjonującym w skansenie w Chabówce – zostały pocięte na złom.
SU42 przebudowane w Nowym Sączu zostały pomalowane na żółto z niebieskim pasem, przez co zyskały przydomek „Polsat”. Egzemplarz 524 miał nawet z przodu na lewym boku przyklejoną tę żargonową nazwę. Lokomotywa ta została utracona razem z egzemplarzem 523 po zderzeniu czołowym w Korzybiu. Z kolei egzemplarze przemalowane w czerwono-stalowe barwy Przewozów Regionalnych były określane jako „strażak”.
Lokomotywy te po dziś dzień ciągają składy pasażerskie w Wielkopolsce, rejonie Chojnic i Helu. Niemniej w wielu przypadkach w ich miejsce wchodzą mniejsze i oszczędniejsze szynobusy. Z tego powodu czynnych SU42-5XX jest tylko 13 sztuk.
W latach 2013-2015 10 manewrówek typu 6D należących do PKP Intercity zostało przebudowanych do modelu 6Dl (oznaczonym jako SU42-10XX). Pojazdy te mają zupełnie zmienione pudło, inny silnik oraz system zasilania i ogrzewania pociągu. Prowadzą pociągi spółki PKP Intercity w miejscach, gdzie nie ma trakcji elektrycznej.
Przeróbki pojazdów 6D i 101D wykazują ogromną kreatywność krajowych konstruktorów sprzętu kolejowego, jak ze starego sprzętu można zrobić coś, co jeszcze długo pojeździ.
Na koniec nieco danych technicznych:
SU42-5XX
Typ: 101D
Producent: Fablok/ ZNTK Nowy Sącz
Silnik: a8C22
Przekładnia: elektryczna
Zbiornik paliwa: 2815 l
Moc znamionowa: 590 kW
Prędkość konstrukcyjna: 90 km/h
Masa służbowa: 71,3 t
Długość: 14,24 m
Szerokość: 3,173 m
Wysokość: 4,4 m
SU42-10XX
Typ: 6Dl
Producent: Fablok/ Newag
Silnik: 2xCatterpillar C18
Przekładnia: elektryczna
Moc znamionowa pojedynczego silnika: 563 kW
Prędkość konstrukcyjna: 90 km/h
Masa służbowa: 70 t
Długość: 14,24 m
Szerokość: 3,13 m
Dziękujemy za zdjęcia:
Dawid Frątczak
Marek Pawlukowicz
