Dzisiaj chciałbym opisać bliźniacze lokomotywy sprowadzone z Węgier. Chodzi o wynalazki MAVAG-u (późniejszy Ganz-MAVAG), które w Polsce oznaczono jako SM40 i SM41.
Lokomotywy te sprowadzano od 1958 roku, aby ułatwić podjęcie krajowej produkcji podobnego sprzętu. Po raz pierwszy na krajowych torach lokomotywa manewrowa mogła również pracować liniowo z cięższymi składami. Brak systemu ogrzewania jednak uniemożliwiał pracę ze składami pasażerskimi w miesiącach zimowych – chyba że wagony miały własne ogrzewanie.
Początkowo lokomotywa SM40 była dość awaryjna. Przyznają to nawet stare opracowania PKP. Pojazd ten ma kabinę maszynisty umieszczoną na samym końcu pojazdu, ale konstrukcja maszynowni powoduje, że znacznie lepsza widoczność jest do tyłu niż do przodu.
W 1959 roku, już po zakończeniu produkcji SM40, zakład MAVAG połączył się z Ganz. Opracowano wówczas lokomotywę SM41 – niemal identyczną z wyglądu, ale o innych parametrach. Z wyglądu obie lokomotywy były niemal nie do odróżnienia. Pudła były właściwie identyczne, jedyną różnicą były barierki na bokach SM41, których nie miała poprzedniczka. SM41 w porównaniu do SM40 miała uproszczone sterowanie elektropneumatyczne i inaczej rozwiązane dawkowanie paliwa (SM40 ma bezstopniowe, SM41 – siedmiostopniowe).
SM40 wyprodukowano tylko 10 sztuk. Pracowały głównie na stacjach w Krakowie i Szczecinie. Ostatnią sztukę wycofano ze służby w 1992 roku. Jej bliźniaczki – SM41 – zbudowano więcej. Wyprodukowano w sumie 264 spalinowozy dla PKP i 100 sztuk dla przemysłu. Ostatnia SM41 (o numerze 111) służyła do 2000 roku w Grudziądzu. Ten spalinowóz od 2010 roku jest własnością województwa kujawsko-pomorskiego.
Serii SM40 zachowała się tylko jedna sztuka (SM40-01), stacjonująca obecnie w Chabówce. SM41 uchowało się więcej. Egzemplarz 01 stacjonuje w Chabówce, ustawiony tyłem do bliźniaczki. W skansenie w Kościerzynie obejrzymy egzemplarz 43. Pojazd 126 należy do Towarzystwa Miłośników Kolei we Wrocławiu. SM41-164 zobaczymy w Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa w Jaworzynie Śląskiej, zaś odrestaurowana SM41-190 jest eksponatem Stacji Muzeum w Warszawie.
Węgierskie lokomotywy nieźle się sprawdzały, ale zostały wyparte przez krajowe SM42. Te dysponowały większą mocą i mogły składać cięższe pociągi od produktów Ganz-MAVAG.
Na koniec dane techniczne tych węgierskich wynalazków:
Typ:
– DVM 2-2 (SM40)
– DVM 2-10 (SM41)
Producent:
– MAVAG (SM40)
– Ganz-MAVAG (SM41)
Silnik: XVIJV170/240
Przekładnia: elektryczna
Moc znamionowa: 440 kW
Prędkość konstrukcyjna: 80 km/h
Masa służbowa: 62 t
Długość: 11,29 m
Szerokość: 3,05 m
Wysokość: 4,44 m
