Dokładnie 45 lat temu, 16 września 1979 roku, na komunikacyjnej mapie Warszawy Miejskich Zakładów Komunikacyjnych, pojawiła się linia autobusowa o nr ‘191’, która swoją trasą połączyła nową pętlę w dzielnicy Ursus (niedawno po jej dołączeniu do miasta stołecznego Warszawy) oraz plac Prezydenta Gabriela Narutowicza. Zgodnie z treścią Polecenia Służbowego MZK 35/79 obsługę zadań na linii miał zapewnić Zakład Eksploatacji Autobusów R-11 „Kleszczowa” w ilości 9 pojazdów. Już od pierwszego dnia jej istnienia wytyczono trasę objazdową spowodowaną robotami drogowymi na skrzyżowaniu ulic 1 Maja oraz gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Nowa, ale już zmieniona, trasa przedstawiała się następująco:
PLAC NARUTOWICZA – Grójecka – Bitwy Warszawskiej 1920 r. – Aleje Jerozolimskie – Łopuszańska – Kleszczowa – Wilczycka – Popularna – Bolesława Chrobrego – Ryżowa (powrót: Ryżowa – Kleszczowa…) – Dzieci Warszawy – Walerego Sławka – Bohaterów Warszawy – Tadeusza Kościuszki – Cierlicka (powrót: Cierlicka – Tadeusza Kościuszki – Spisaka – Kompanii Kordian – Kazimierza Pużaka – Walerego Sławka) – Lalki – Władysława Jagiełły – Warszawska – Mariana Keniga – URSUS NIEDŹWIADEK (pętla na ul. M. Keniga)
16 lipca 1980 roku, a zatem dziesięć miesięcy później, zgodnie z treścią Polecenia Służbowego 28/80 (dzisiaj byśmy to nazwali ‘zleceniem zmiany stałej’), MZK skierowało linię nr „191” na swoją właściwą stałą trasę, która zapewne miała być realizowana od początku jej istnienia. Co ciekawe, wówczas, czyli na przełomie lat 70tych i 80tych, trudnych czasów, była to jedyna bezpośrednia linia autobusowa łączącą Ursus z centrum dzielnicy Ochota. Prawdziwie stała trasa przedstawiała się następująco:
PLAC NARUTOWICZA – Grójecka – Bitwy Warszawskiej 1920 r. – Aleje Jerozolimskie – Łopuszańska – Kleszczowa – Ryżowa – Dzieci Warszawy – Walerego Sławka – Bohaterów Warszawy – 1 Maja – gen. K. Sosnkowskiego – Tadeusza Kościuszki (powrót: Tadeusza Kościuszki – Michała Spisaka – Kompanii Kordian – Kazimierza Pużaka – Walerego Sławka…) – Cierlicka – Lalki – Władysława Jagiełły – Warszawska – Mariana Keniga – URSUS NIEDŹWIADEK (pętla na ul. M. Keniga)
Burzliwe lata 80te XX wieku przyniosły dalsze, drobne, korekty trasy linii już w obrębie samej dzielnicy Ursus. Zmiany te polegały na skierowaniu autobusów ją obsługujących na nowe, dotychczas nie objęte komunikacją miejską, ulice oraz na nowe odcinki tras pozwalające objąć obsługą transportem publicznym jeszcze większego obszaru osiedla ‘Niedźwiadek’. Wspomniałem o nowych ulicach na trasie przebiegu linii… a były to np.: Orląt Lwowskich, Onufrego Zagłoby czy Regulska.
Styczeń roku 2002 przyniósł komunikacyjny paraliż i armageddon w Warszawie z powodu awaryjnego zamknięcia do pilnej przebudowy wiaduktów w ciągu al. Jerozolimskich nad linią kolejową nr 8 oraz nad linią kolejki dowozowej WKD. Wycofanie z przejazdu tymże, zagrażającym katastrofą budowlaną, wiaduktem linii podmiejskiej o nr „717” i innych, spowodowało, iż nasza dzisiejsza bohaterka została skierowana do pętli ‘Dworzec Zachodni’ celem zastąpienia swojej podmiejskiej „koleżanki’. Jej nowa, tymczasowa trasa wyglądała następująco:
DWORZEC ZACHODNI – Aleje Jerozolimskie – Bitwy Warszawskiej 1920 roku – Grójecka (powrót: Grójecka – Kopińska – Grzymały-Sokołowskiego – Aleje Jerozolimskie – DWORZEC ZACHODNI) – aleja Krakowska – Łopuszańska – Aleje Jerozolimskie – Popularna – … – Mariana Keniga – URSUS NIEDŹWIADEK (pętla na ul. Keniga).
Nie trwało to jednak długo, bowiem już na początku lutego trasę autobusów „191” wydłużono jeszcze do pętli przy dzisiejszej ul. Kołomyjskiej, a zatem do „CH Reduta”… popularnie zwane „warchołami”, z uwagi na epitet użyty przez sekretarza Edwarda Gierka w 1976 roku na temat robotników z Ursusa prowadzących strajk z blokadą torów kolejowch, poprzez zmianę trasy objazdowej praktycznie pomijały dwa przystanki ze swojej stałej trasy. Sytuacja ta trwała do połowy marca, ale każdy, kto choć troszkę zajmuje się historią transportową Warszawy pamięta te korki, utrudnienia i paraliż tej części miasta… oby nigdy więcej.
Początek maja 2008 roku przyniósł otwarcie pętli „Regulska” przy ulicy… a jakże!, Regulskiej, oczywiście. Nie mogło być inaczej. Skierowano tam autobusy kursujące na trasie dzisiejszej solenizantki/jubilatki z jednoczesnym poprawieniem, czyli podwyższeniem, częstotliwości kursowania dla mieszkańców. Od 16stu lat, poza drobnymi korektami spowodowanymi pracami drogowymi, trasa linii pozostaje niezmienna i wygląda tak:
PLAC NARUTOWICZA – Grójecka – Bitwy Warszawskiej 1920 r. – Aleje Jerozolimskie – Popularna – Chrobrego – Ryżowa – Dzieci Warszawy – Sławka – Pużaka – Kompanii Kordian – Regulska – REGULSKA
Przez 45 lat istnienia „warchołów” mogliśmy spotkać na niej autobusy takich przewoźników jak: Miejskie Zakłady Komunikacyjne w Warszawie (Zakład R-11 „Kleszczowa”, Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie (Zakłady R-6 „Redutowa”, R-7 „Woronicza” oraz R-11 „Kleszczowa”) oraz P.K.S. w Grodzisku Mazowieckim. Czy na „191” kursowały pojazdy firmy „Mobilis”? Tego niestety nie pamiętam i nigdzie w swoich zapiskach znaleźć nie mogę…
