Po zeszłorocznym przedstawieniu dwóch wagonów, kontynuujemy dziś opowieść o wyjątkowo skromnym zasobie sprawnych tramwajów historycznych w Szczecinie. I tym razem będzie to wagon generacji N należący do spółki „Tramwaje Szczecińskie”; doczepa oznaczana jako 4ND1 o numerze #343. Okazją do opisania jest 24. rocznica przekwalifikowania tego pojazdu z pomocniczego na wagon zabytkowy. Miało to miejsce formalnie 25 lutego 2000 roku. „ENka” tworzy z wagonem silnikowym 4N1 o numerze 293 rzadko rozłączaną parę. Odmłodzony tramwaj w kremowo – czerwonym wdzianku obsłużył linię turystyczną po raz pierwszy w lipcu 2001 roku. Od tego momentu w środowisku miłośników ten zabytkowy symbol zajezdni Golęcin jest powszechnie znany i chyba lubiany.
Losy doczepy #343 są zdecydowanie prostsze niż jej „kolegi” ze składu, który przypomnijmy prawdopodobnie przeszedł podmianę pudła wagonowego. W 1948 roku rozpoczęto produkcję wagonów doczepnych serii ND, a 8 lat później roku budowano ich unowocześnioną wersję – 4ND. Pierwsze doczepy ND trafiły do Szczecina w 1955 roku, a 4ND – rok później. Od końca 1957 roku produkowano lekko zmodyfikowany typ 4ND1. W 1958 roku Szczecin otrzymał 10 wozów tego typu, oznaczonych numerami 338-347 (w tym właśnie omawianą doczepę). Do 1975 roku była ona na stanie MPK Szczecin, a kilka lat wcześniej przeszła obligatoryjny remont. Miała wówczas prawie 15 lat. W latach 70. i 80. XX wieku stacjonowała w zajezdni Golęcin. Wówczas formalnie należała do WPKM, a od 1991 roku do MZK Szczecin. Ostatnie lata eksploatacji spędziła w zajezdni Niemierzyn, gdzie kursowała często z wagonami #201, #264 lub #248 na linii 3. Ostatnie wozy (4) ND objawiły się na niej w niedzielę 3 listopada 1996 roku. Gdy „eNki” stały się niepotrzebne i zastąpione przez używane GT6 oraz niemierzyńskie 102Na po remontach głównych, przez krótki czas (w 1997 i 1998 roku) można było jeszcze spotkać doczepę na dodatkach meczowych. Potem wszystkie wagony odstawiono. Część z nich została sprzedana do Warszawy, część skasowana. W 1999 roku wagon #343 miał jednak wyjątkowe szczęście – został wybrany do zachowania na historyczny. 11 września uczestniczył w paradzie (z wagonem prowadzącym #248) z okazji 120-lecia komunikacji miejskiej w Szczecinie. Późniejszą datę formalną przekwalifikowania poznaliście w pierwszym akapicie.
Tak naprawdę nowe „życie” odświeżony skład (wraz z silnikowym #293) rozpoczął 15 lipca 2001 roku. Wyjechał wówczas na jazdę próbną po remoncie bieżącym [lakierniczym], a kilka dni później na turystyczną „zerówkę”. Historyczną linię tramwaj obsługiwał przez szereg lat, do 2018 roku włącznie i rzadko miał taryfę ulgową. Obsłużył niezliczone ilości przejazdów specjalnych i wynajmów. W 2013 roku numer #343 otrzymał do kompletu literkę H jak historyczny. Dołożenie niestandardowego oznaczenia wykonano we wszystkich zabytkowych wagonach „Tramwajów Szczecińskich”. Wiosną 2019 roku zdecydowano o generalnym remoncie silnikowego wagonu #293, stan techniczny, ale i wizualny tego wymagał. Przez ponad rok doczepa choć zdatna do użytku, nie miała możliwości wyjazdu na miasto. 1 czerwca 2020 roku przetransportowano także ją do remontu generalnego, który odbył się warsztatach spółki przy ulicy Klonowica.
Pojazd rozebrano do szkieletu i odbudowano dość pieczołowicie, wypiaskowując wszystkie niezbędne podzespoły. Części drewniane i chromowane zostały wymienione i odświeżone, a wózek po regeneracji pieczołowicie poskładany. Prace (z przerwami) trwały do końca sierpnia 2022 roku. 18 września „eNki” (także więc nasza doczepa) zadebiutowały po remoncie, uczestnicząc w wystawie i paradzie z okazji 125-lecia Tramwajów Elektrycznych w Szczecinie. W lipcu 2023 roku, po 5 latach przerwy „rodzynek” z Golęcina pojawił się na linii turystycznej 0.
Producent: Konstal
Model: 4ND1
Liczba członów: 1
Liczba i układ drzwi: 2 (2-0-2)
Długość: 10,40 m
Szerokość: 2,167 m
Wysokość: 3,30 m
Liczba osi: 2
Masa własna: 10 000 kg
Liczba miejsc siedzących: 18 (oryginalnie 16)
Liczba miejsc ogółem: 95
Data przyjęcia na stan liniowy wagonu 343: 21.03.1958
Data skreślenia ze stanu liniowego 343: 04.11.1996
Data przyjęcia na stan historyczny wagonu 343: 25.02.2000