W kolejnej swojej publikacji na Naszej pięknej stronie chcę zaprosić Was ponownie do Warszawy, gdzie w kolekcji pojazdów zabytkowych stołecznego Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej istnieje bardzo ciekawy autobus. Tym bardziej jest mi przyjemnie o nim pisać, bowiem niedawno ponownie zagościłem w strukturach członkowskich warszawskiego K.M.K.M. Rzecz dzisiaj będzie o SANie H100B o nr taborowym #160 wyprodukowanym w 1973 roku.
Nasz dzisiejszy bohater jest jednym z 5873 sztuk modelu H100B wyprodukowanych w Sanockiej Fabryce Autobusów (obecnie „HUTA STALOWA WOLA S.A. ODDZIAŁ AUTOSAN W SANOKU”). Oznaczenie jako H100B zdradzało jego przeznaczenie oraz typ paliwa jakim zasilany był silnik tego pojazdu, bowiem nie wiem, czy wiecie, ale SANy posiadały silniki na ropę jak i benzynowe (oznaczenie H100.1). Literka przy modelu oznacza przeznaczenie dla ruchu miejskiego (H100B) oraz dla ruchu lokalnego (H100A). Premiera pojazdu nastąpiła w 1966 roku, a seryjna produkcja ruszyła rok później. H100 jest bezpośrednim następcą takich modeli H01, H25 czy H27. Autobus został zaprojektowany w Zakładowym Biurze Konstrukcyjnym sanockiej fabryki kierowanym przez inż. Kazimierza Gałęzę. Seryjna produkcja ruszyła najpierw wersji lokalnej (H100A), a dopiero później wersji miejskiej.
Autobus ten różnił się od swoich poprzedników solidną ramą nośną konstrukcji, która pochodziła z jednego z sanockich prototypów (SFA-21), jednak był on krokiem wstecz, bowiem całość wzorowana była na autobusie „Magirus 2 CV 110” zaprezentowanym już w 1919 roku. W przeciwieństwie do produkowanych na czechosłowackiej licencji autobusach RTO w Jelczu-Laskowicach zabezpieczeniem antykorozyjnym dla SANów była zaledwie cienka warstwa masy smołowej, a więc zabezpieczenie było skromne… Wyposażenie autobusu jak np. deska rozdzielcza, przednie kierunkowskazy, lampy wewnętrznego oświetlenia oraz zespolone tylne lampy pochodziły z rodziny samochodów osobowych Warszawa typów 203/223/204/224. Co ciekawe boczne kierunkowskazy oraz lampy obrysowe zaczerpnięto z samochodu ciężarowego „Star” 25, a cały układ napędowy to kopia układu ze „Stara” 28. W ówczesnych czasach taka unifikacja części była na porządku dziennym, bowiem były one bardzo szeroko dostępne oraz stosunkowo tanie w pozyskaniu. Spora dostępność tych detali pozwalały zwiększyć możliwości produkcyjne fabryki.
Autobusy H100B, z uwagi na małą pojemność nadwozia wynoszącą 19 miejsc siedzących, 2 miejsca dla obsługi i 41 miejsc stojących, można było spotkać na ulicach mniejszych miast wojewódzkich lub powiatowych. Rodzina H100 był pierwszym udanym typem autobusu produkowanym w Sanoku, a jednocześnie ostatnim pojazdem o konstrukcji ramowej. W przeciwieństwie do modelu międzymiastowego (H100A) w wersji miejskiej zastosowano drzwi sterowane pneumatycznie w ilości 2 sztuk. Na ścianie czołowej, nad przednimi szybami, zamontowano ekspozytor tablicy liniowej. Nie wyposażono go w schowek bagażowy zlokalizowany pod podłogą, bowiem nie było takiej potrzeby. Miejsce to wykorzystano dla komory akumulatorów i webasto.
W 1973 roku z taśm produkcyjnych zjechały ostatnie egzemplarze miejskiego SANa H100B, w tym także nasz dzisiejszy bohater. Trafił on do Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Kaliszu, gdzie otrzymał nr taborowy #160. Dziesięć lat później sprzedano go do Kaliskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, gdzie dokonano kilku modyfikacji m.in. układu fotelu oraz podmiany drzwi wejściowych na klamkowe (z SANa H25). W 1987 roku autobus sprzedano osobie prywatnej, która zagospodarowała podzespoły do innych pojazdów, a z nadwozia zrobiła komórkę. W sierpniu 2005 roku wrak został zauważony we wsi Stok Polski przez jednego z miłośników komunikacji miejskiej. W latach 2007-2009 autobus przechodził odbudowę w halach MZK Piotrków Trybunalski, a później na terenie zajezdni „Stalowa” w Warszawie. Dzisiaj możemy podziwiać efekty bardzo pieczołowicie wykonanego remontu autobusu, który w 2009 roku został przekazany do Kaliskich Linii Autobusowych, gdzie stacjonuje pod pierwotnym nr taborowym #160.
Dane techniczne:
Producent: Sanocka Fabryka Autobusów, Sanok
Model: H100B
Rok produkcji: 1973
Silnik: F.S.C. „Star” S-530
Pojemność silnika: 6230 cm3
Moc silnika: 100 KM
Skrzynia biegów: V-biegowa, mechaniczna
Model skrzyni biegów: brak danych
Ilość drzwi: 2
Układ drzwi: 2-0-2
Miejsca ogółem: 62
Długość: 8700 mm
Szerokość: 2500 mm
Wysokość: 3050 mm
Masa własna: 5700 kg
