Dzisiaj chciałbym nakreślić kilka słów na temat mniejszego brata „gniotów” (rodziny M121). Chodzi rzecz jasna o Jelcze M101I, których w Jeleniej Górze jeździło sześć.
Autobusy przyjechały razem z Jelczami M121I3 Mastero. Podobnie jak więksi bracia, również Salusy miały być wyposażone w automatyczną przekładnię Voith. Okazało się to jednak zbyt drogim rozwiązaniem, więc aby zmieścić się w budżecie, zainstalowana została sześciobiegowa przekładnia ręczna ZF. W autobusach niskowejściowych to bardzo rzadkie rozwiązanie. Mosty zaś dostarczyła znana dobrze w Polsce węgierska firma Raba.
Pojazdy obsługiwały głównie linie o mniejszym natężeniu pasażerów, a także trasy typowo górskie, gdzie ręczna przekładnia sprawdzała się lepiej od automatycznej.
Piętą achillesową tych pojazdów była linka sprzęgła. Na nierównościach niczym nie osłonięta często się zacierała, skutkiem czego biegi wchodziły znacznie gorzej. Drugim problematycznym punktem był silnik Iveco, który często defektował. Mosty Raby również miały złą opinię. Choć o dziwo autobus jako całość był chwalony przez załogi. Niemniej tendencja do pomijania niektórych przełożeń (ze względu na względnie dużą moc silnika) powodowała szybsze zużycie dość cienkiego sprzęgła (miało ono wówczas tendencje do przypalania, co powodowało szybsze zużycie)
Pierwszego Salusa wycofano w marcu 2018 roku. Poważnej awarii uległa jednostka napędowa autobusu #760. Dość długo autobus służył za dawcę części dla pozostałych Salusów, wreszcie pod koniec listopada 2018 roku trafił na złomowisko w Mysłakowicach.
Pozostałe M101I3 nie pojeździły wiele dłużej. #757 i #758 zostały wycofane z ruchu w październiku 2018, a sprzedano je w styczniu 2019 roku. Los 757 nieznany, 758 trafił do Bobrownik i tam został zezłomowany. W to samo miejsce trafiły także autobusy #759 i 762. Najdłużej w eksploatacji był autobus #761 – wycofano go w kwietniu 2019, a wywieziono na lawecie 6 listopada tego samego roku. Swoją drogą w zakładach w Jelczu ogółem wyprodukowano tylko 72 takie autobusy.
Na koniec dane techniczne Salusów, które trafiły do Jeleniej Góry:
Producent: Jelczańskie Zakłady Samochodowe
Model: M101I3
Silnik: Iveco F4AE0682C
Moc maksymalna: 239 KM
Skrzynia biegów: ZF 6S-700BO
Masa własna: 9,2 t
Masa całkowita: 14,5 t
Długość: 9,99 m
Szerokość: 2,5 m
Wysokość: 3,03 m
Liczba miejsc siedzących: 24
Liczba miejsc ogółem: 76
