WARSZAWA: 75 lat linii 115

Wracam do Was z kolejnym odcinkiem historii stołecznych linii autobusowych, gdzie chcę zaprezentować historię linii autobusowej o nr „115”. Dzisiaj to mija dokładnie 75 lat jej funkcjonowania w sieci warszawskiej komunikacji miejskiej. 4 kwietnia 1949 roku uruchomioną ją jako zastępczą komunikację w zamian za tramwaje, bowiem przekuwano rozstaw szyn z 1525 mm na 1435 mm. Pierwsza jej trasa była wyjątkowo krótka bowiem przedstawiała się następująco:

  • WIATRACZNA – Grochowska – Płowiecka – MARSA

Do końca 1949 roku trasa „stopiętnastki” ulegała aż sześciokrotnie zmianom. Raz docierała do Dworca Wschodniego (dawnego Dworca Terespolskiego), raz tylko do al. Zielenieckiej, a z drugiej strony raz kursowała do Wiatracznej, a raz do ul. Marsa (skrzyżowanie z Szosą Rembertowską). Pod koniec września 1952 roku, z powodu likwidacji trasy kolejki wąskotorowej do Falenicy/Józefowa/Otwocka/Karczewia, a także celem wycofania z odcinka dublującego tramwaje, skierowaną ją na nową trasę, która przebiegała tak:

  • WIATRACZNA – Grochowska – Płowiecka – WAWER (WIADUKT PKP)

22 listopada 1954 roku trasa linii dotarła do skrzyżowania ulic Michała Kajki oraz Bronisława Czecha, a więc przedłużono ją o dwa przystanki wgłąb dzielnicy Anin. Od tamtej pory, czyli już od siedemdziesięciu lat autobusy z numerem „115” są związane z Aninem i dalszymi okolicami. Z początkiem maja 1960 roku dokonało się kolejne wydłużenie trasy, tym razem do pętli przy Kinie „Wrzos”, które dzisiaj jest… salą treningową oraz miejscem publicznej pomocy społecznej. Pod koniec sierpnia 1964 roku, zgodnie z treścią Zarządzenia Wykonawczego nr 36/64 MZK w Warszawie trasa linii została przedłużona przez przemysłowe tereny Grochowa i Kamionka aż do pętli „Dworzec Wschodni /Lubelska/”. Przedstawiała się ona dokładnie tak:

  • DWORZEC WSCHODNI (LUBELSKA) – Lubelska – Zamoyskiego – Grochowska – Gocławska – Mińska (powrót: Mińska – Grochowska) – Chrzanowskiego – Siennicka – Dwernickiego (powrót: Dwernickiego – Kickiego – Chrzanowskiego) – Wiatraczna – Grochowska – Płowiecka – Czecha – Kajki – KAJKI (KINO WRZOS)

W kwietniu 1968 roku, po zakończeniu przebudowy, autobusy linii „115” znów wróciły na ulicę Wiatraczną, już na stałe. Co ciekawe, można było wtedy spotkać w jej obsłudze autobusy z zajezdni… „Woronicza”, bowiem zajezdni przy ul. Ostrobramskiej jeszcze nie było na mapach Warszawy. Dopiero 30 maja 1969 roku wraz z kolejnym wydłużeniem trasy na terenie Anina, do pętli przy ul. Bursztynowej, w obsłudze linii zagościła zajezdnia „Ostrobramska” w ilości 7 autobusów przegubowych oraz 7 autobusów krótkich. Nowa trasa przedstawiała się, w skrócie, następująco:

  • DWORZEC WSCHODNI (LUBELSKA) – Lubelska – (…) – Kajki – Pożaryskiego – Żegańska – BURSZTYNOWA

Na kolejne zmiany trasy musieliśmy czekać dopiero do połowy sierpnia 1977 roku, gdy oddano do użytku kompletnie nową, bardzo funkcjonalną, pętlę przy nowym szpitalu dla dzieci, które się nazywało „Centrum Zdrowia Dziecka”. Skierowano tamże właśnie naszą dzisiejszą bohaterkę, aby umożliwić oraz ułatwić dojazd do dziecięcego szpitala z dworca kolejowego, Grochowa, Pragi-Południe oraz północnej części Anina. Wówczas trasa przedstawiała się następująco:

  • DWORZEC WSCHODNI (LUBELSKA) – Lubelska – (…) – Żegańska – aleja Dzieci Polskich – MIĘDZYLESIE

Kolejne, istotne zmiany w funkcjonowaniu linii nastąpiły prawie 20 lat później, gdy z początkiem roku szkolnego 1995/1996, na wniosek Urzędu Dzielnicy Wawer, Zarząd Transportu Miejskiego skierował autobusy linii nr 115 na trasę przez ul. Marsa, Stepową, Korkową i Kościuszkowców z włączeniem do obsługi terenów osiedla Marysin. Niespełna półtora roku później, w połowie marca 1997 roku, nastąpiła rewolucja w przebiegu trasy oraz globalnym znaczeniu linii, bowiem wycofano ją z al. Dzieci Polskich i pętli „Międzylesie”, aby skierować ją wzdłuż otwockiej linii kolejowej bardziej na południe do Falenicy oraz odległego Aleksandrowa. Jednocześnie w dni świąteczne zaczęła obowiązywać skrócona trasa do pętli „Wiatraczna”. Aby Wam uzmysłowić, jak przedstawiała się trasa linii od 1997 roku, poniżej prezentuję jej cały przebieg:

  • DWORZEC WSCHODNI (LUBELSKA) – Bliska – Żupnicza – Chodakowska – Mińska – Stanisławowska – Dwernickiego (powrót: Dwernickiego – Podskarbińska – Mińska – Terespolska – Stanisławowska) – Wiatraczna – Grochowska (powrót: Grochowska – Zakole – Wiatraczna) – Płowiecka – Marsa – Okularowa – Stepowa – Korkowa – Kościuszkowców – Kajki – Pożaryskiego – Żegańska – Patriotów (wschodnia) – Walcownicza – Bystrzycka – Ochocza – Narcyzowa – Walcownicza – Petunii – Hiacyntowa – Techniczna – Zagórzańska – Złotej Jesieni – Podkowy – ALEKSANDRÓW (W dni świąteczne: WIATRACZNA – Grochowska – Płowiecka – …)

Przez kolejne dziesięć lat bardzo „mieszano” przebiegiem trasy. Szczególnie na odcinku pomiędzy Dworcem Wschodnim a „Wiatraczną”, bowiem raz we wszystkie dni tygodnia linia kończyła swe kursy na „Wiatracznej”, raz we wszystkie dni tygodnia kursowała do Dworca Wschodniego, a jeszcze indziej znów rozdzielono trasy pomiędzy dzień powszedni a dzień świąteczny. Istny roller-coaster, dla mnie kompletnie nie zrozumiały, ale nie ja tutaj jestem „od myślenia” … W tak zwanym między czasie, ok. 2004 roku, lekko skorygowano trasę linii od pl. Szembeka (ul. Grochowska) do dzisiejszego ronda Ignacego Mościckiego (skrzyżowanie ul. Płowieckiej, Marsa i Ostrobramskiej) kierując autobusy ciągiem ul. Zamienieckiej, Łukowskiej, obok pętli „Witolin”, M. Rodziewiczówny i Ostrobramskiej do w/w skrzyżowania. Stan ten trwał aż do 2013 roku, który to doskonale pamiętam, bowiem pracując od kwietnia 2010 roku w zajezdni „Ostrobramska” zdarzało mi się obsługiwać brygady na linii „115” np. ze zmianami kierowców pod bramą zajezdni. Z początkiem czerwca 2013 roku, z powodu zmniejszonego budżetu Zarządu Transportu Miejskiego na finansowanie komunikacji miejskiej w Warszawa, nastąpiła reorganizacja trasy linii poprzez połączenie z linią uzupełniającą nr „215”. Nowa trasa przebiegała dokładnie tak:

  • MOKRY ŁUG – aleja Sztandarów – aleja Chruściela – Cyrulików – Marsa – Ilskiego (powrót: Ilskiego – Marsa – PKP Rembertów (strona południowa) – Marsa – Cyrulików) – aleja Komandosów – Grzybowa – Szosowa – Wspólna – Brata Alberta (zawrotka) – Wspólna – Korkowa – Kościuszkowców – Kajki – Pożaryskiego – Żegańska – Patriotów (wschodnia) – Walcownicza – Bystrzycka – Ochocza – Narcyzowa – Walcownicza – Petunii – Hiacyntowa – Techniczna – Zagórzańska – Złotej Jesieni – Podkowy – ALEKSANDRÓW

Dodatkowo w dni powszednie, mniej więcej od 6:00 do 20:00, autobus wykonuje podjazd do przystanku ‘Łysakowska’ celem obsługi ośrodka zdrowia zlokalizowanego przy samym przystanku oraz do nowopowstałej pętli „Zielona” zlokalizowanej na końcu ulicy Brata Alberta w dzielnicy Wesoła. W latach 2015-2016 następowały skrócenia trasy oraz zmiany wariantów skróceń z powodu budowy tunelu drogowego pod linią kolejową do Otwocka w okolicy stacji Warszawa Międzylesie, z jednoczesną likwidacją przejazdu kolejowego generującego od lat opóźnienia oraz utrudnienia na trasie. Z końcem marca 2016 roku zlikwidowano podjazdy tej linii do pętli „Zielona”, z uwagi na skierowanie tamże autobusów linii nr ‘183’. Po dziś, poza wyjątkami w postaci krótkotrwałych tras objazdowych, przebieg trasy linii nie uległ zmianie i przedstawia się następująco:

  • MOKRY ŁUG – aleja Sztandarów – aleja Chruściela – Cyrulików – Marsa – Ilskiego (powrót: Ilskiego – Marsa – PKP Rembertów (strona południowa) – Marsa – Cyrulików) – aleja Komandosów – Grzybowa – Szosowa – Wspólna – Brata Alberta (zawrotka) – Wspólna – Korkowa – Kościuszkowców – Kajki – Pożaryskiego – Żegańska – Patriotów (wschodnia) – Walcownicza – Bystrzycka – Ochocza – Narcyzowa – Walcownicza – Petunii – Hiacyntowa – Techniczna – Zagórzańska – Złotej Jesieni – Podkowy – ALEKSANDRÓW

    (W dni powszednie w godz. 6-20: … – Wspólna – Korkowa – Łysakowska (zawrotka) – Korkowa – Kościuszkowców – …).

Odkąd pamiętam na linii zawsze największą bolączką był czas przejazdu oraz minimalne postoje na obydwóch krańcach, zarówno na Dw. Wschodnim, Aleksandrowie czy Mokrym Ługu. Z czasów, gdy byłem kierowcą, pamiętam, iż na linii kursowało pięć całodziennych brygad (wozów) na trasie do Dw. Wschodniego, co dawało niebotyczną częstotliwość co 30 minut przez cały dzień. Po zmianie trasy do Mokrego Ługu dodano jedną brygadę szczytową, tzw. dodatek, kursujący jedynie w godzinach porannego szczytu przewozowego. Po dłuższym okresie analizy utrudnień, stołeczny Zarząd Transportu Miejskiego podjął decyzję o zmianie rozkładu jazdy polegającej na przeobrażeniu tego szczytowego dodatku w pełnoprawną brygadę całodzienną, co spowodowało wydłużenie postojów na obydwóch krańcach przez cały dzień. Obecnie, z relacji Kolegów-kierowców, wiem, iż linia jest spokojna i z gatunku tych lubianych… w przeciwieństwie do sytuacji z początków mojej kariery za kierownicą.

Życzymy „Stopiętnastce” 100 lat!

O autorze

Założyciel strony. Od dziecka pasjonat historii autobusów, tramwajów, trolejbusów czy kolei. Szczególny fan marki Ikarus. W latach 2010-2015 kierowca autobusu w Warszawie, od 2016 roku dyspozytor. Posiadacz kolekcji przedmiotów związanych z historią komunikacji miejskiej.