Tomaszów Mazowiecki to miasto w woj. łódzkim powiecie tomaszowskim liczące około 58.000 mieszkańców, co daje mu czwarte miejsce pod względem ludności w województwie. Rozłożone jest na powierzchni około 41 km2.
Tomaszów Mazowiecki jest jednym z dwóch miast w którym obecnie jest darmowa komunikacja miejska dla mieszkańców miasta Tomaszów Mazowiecki oraz Gminy Tomaszów Mazowiecki.
Pierwsze zarysy historyczne komunikacji sięgają roku 1929. Dokładnie 1 lipca 1929 uruchomiono pierwszą linie.
Pierwsza linia przebiegała następującą trasą: pl. Kościuszki (róg ul. Piłsudskiego) – św. Antoniego – Prez. Wojciechowskiego – ul. Kolejowa – Szosa Spalska do mostu na rzece Czarnej w Wilanowie.
Pierwszy odjazd odbywał się o 5:30 z pl. Kościuszki i kursy odbywały się co pół godziny, natomiast ostatni kurs rozpoczynał się z Wilanowa o 22.00
Druga linia została uruchomiona 8 lipca 1929 r. Trasa drugiej linii przebiegała w następujący sposób: Starzyce, ul. Krzywa, Tekli, Rolantówka, Marsz. Piłsudskiego, pl. Kościuszki, Prez. Mościckiego, Bociania. Kursy odbywały się co godzinę.
Jednak wskutek Wielkiego Kryzysu linie te szybko przestały funkcjonować.
W 1930 planowano nawet uruchomić linię trolejbusową jednak plany nie doszły do skutku. Po pięciu latach w 1935 ponownie została uruchomiona komunikacja miejska przez spółkę „Samochód”, tym razem komunikacja funkcjonowała 1,5 roku.
Przełom, jeśli chodzi o komunikację zbiorową w Tomaszowie Mazowieckim przyszedł dopiero w okresie powojennym.
W lipcu 1956 roku sprowadzono do Tomaszowa pierwsze autobusy z Sanockiej Fabryki Autobusowej marki „Star52”. Za kierownicą tych autobusów co warto wspomnieć byli Maksymilian Pufala, Eugeniusz Borzuta, Marian Barański, Józef Leonard, Henryk Nowak i Józef Nowak.
Uchwałą Prezydium Miejskiej Rady Narodowej z dnia 11 sierpnia 1956 r. powołano do życia Zakład Komunikacji Miejskiej jako jeden z zakładów branżowych MPGK. Od tego momentu zaczęto planowanie tras, szkolenia pracowników. Dużą pomocą służyło MPK w Łodzi.
W dniu 15 września 1956 wyjechały na Tomaszowskie ulice autobusy „Star 52” przyozdobione chorągiewkami i napisami „Będziemy służyć ludności miasta”, które zaczęły obsługiwać utworzone trzy linie autobusowe:
Linia 1 – Świerczewskiego – Dworzec PKP
Linia 2 – Brzustówka – Dworzec PKP
Linia 3 – Mireckiego – Waryńskiego
Ponieważ transport zbiorowy w Tomaszowie przynosił korzyści w 1957 roku uruchomiono kolejną linię:
Linia 4 – Ujezdzka – pl. Kościuszki
W 1958 roku Linię 1 przedłużono do ul. Suchej, niedaleko Zakładów Chemicznych „Wilanów”. Warto wspomnieć, że pętla na ul. Suchej znajdowała się na terenach PKP
Następny rok działalności ZKM w Tomaszowie Mazowieckim przyniosło uruchomienie kolejnej Linii:
Linia 5 – Dworzec PKP – pl. Kościuszki
W 1959 roku w Tomaszowie Mazowieckim funkcjonowało na stałe 5 linii:
Linia 1 Świerczewskiego – Sucha
Linia 2 Brzustówka – Dworzec PKP
Linia 3 Mireckiego – Waryńskiego
Linia 4 Ujezdzka – pl. Kościuszki
Linia 5 Dworzec PKP – pl. Kościuszki.
Komunikacja miejska nie przestawała się rozwijać. Po 4 latach eksploatowania autobusów „Star 52”, nadszedł czas na wymianę taboru na autobusy San H01B.
W 1960 również rozwinięto w Tomaszowie Mazowieckim siatkę połączeń autobusowych. Ilość obsługiwanych linii wzrosła do 10.
Linia 1 – Świerczewskiego – Al. Wojska Polskiego – pl. Kościuszki – Warszawska – Główna – Dworcowa – Sucha
Linia 2 – Dworzec PKP – Dworcowa – Zubrzyckiego – Nowowiejska – Armii Czerwonej – Al. Wyzwolenia – Brzustówka
Linia 3 – Waryńskiego – Świerczewskiego – Al. Wojska Polskiego – pl. Kościuszki – Armii Czerwonej – Mireckiego – Białobrzegi
Linia 4 – Ujezdzka – Warszawska – Armii Czerwonej – Głowackiego – Niska
Linia 5 – Dworzec PKP – Dworcowa – 1 Maja – 18 Stycznia – Warszawska – pl. Kościuszki
Linia 6 – Orzeszkowa – Barlickiego – Warszawska – Armii Czerwonej – Mireckiego – Białobrzegi
Linia 7 – Dworzec PKP – Dworcowa – Zubrzyckiego – Sawickiej – Warszawska – Pl. Kościuszki
Linia 8 – Dworzec PKP – Dworcowa – Zubrzyckiego – Nowowiejska – Głowackiego – al. Wyzwolenia – Brzustówka
Linia 9 – Dworzec PKP – Dworcowa – Zubrzyckiego – Sawickiej – Warszawska – Armii Czerwonej – Mireckiego – Białobrzegi
Linia 10 – Dworzec PKP – Dworcowa – Zubrzyckiego – Sawickiej – Warszawska – al. Wyzwolenia – Brzustówka
W porównaniu do roku 1956, gdy komunikacja w Tomaszowie miała swoje początki przebieg linii wynosił 14,4km, a już w roku 1960, gdzie wzrosła liczba linii, wzrosła też ilość kilometrów, która przy 10 liniach wynosiła 48,9 km.
