W Równem, na Ukrainie, odrestaurowano pierwszy trolejbus, który ma pełnić funkcję atrakcji historycznej. Głównym pomysłodawcą projektu renowacji tego historycznego trolejbusu jest Anton Brynych ze spółki 'Rivneelektroavtotrans’. Nasz dzisiejszy bohater to najstarszy egzemplarz dwudrzwiowego modelu 9Tr na Ukrainie.
Pierwszy trolejbus, oznaczony nr #1, rozpoczął w mieście kursowanie tego środka transportu publicznego w 1974 roku. Co ciekawe, był to właśnie ten pojazd, którego dzisiaj Wam prezentujemy! Niesamowita ciekawostka i sytuacja, że udało się go zachować oraz uchronić od złomowania.
W mieście pojawiła się ekskluzywna atrakcja historyczna. Pracownicy warsztatu taboru spółki 'KP Rivneelektroavtotrans’ przywrócili pierwszy trolejbus niemal do stanu fabrycznego. Obecnie jest to najstarszy działający trolejbus pasażerski na Ukrainie i jeden z 17 trolejbusów Škoda 9Tr, które zachowały się na świecie jako czynne eksponaty muzealne.
Według opiekuna ten trolejbus jest wyjątkowy także dlatego, że jest jedynym autentycznie odrestaurowanym dwudrzwiowym trolejbusem. Jak Anton wspomina: „Wszystkie trolejbusy muzealne Škoda 9Tr w krajach europejskich są trzydrzwiowe. Został specjalnie zakonserwowany i odrestaurowany. Nie było to łatwe. Na początku pomysł był taki, żeby trolejbus po prostu przemalować, a potem przeprowadzić generalny remont. Z biegiem czasu zdecydowaliśmy się na go odnowić. Zamówiliśmy oryginalne części zamienne z Czech, ale także dobrzy ludzie z innych krajów nam pomogli, więc jest to własność nie tylko Równego, ale całego świata”. Piękne słowa, zwłaszcza, że jak doskonale wiecie, na Ukrainie z takimi przedsięwzięciami bywa… różnie. Nie wspominając, że obecnie sytuacja jest tam, delikatnie mówiąc, nieciekawa. Jesteśmy pod wrażeniem efektów tego remontu, a jeszcze więcej smaczku dodaje fakt, że to jest pierwszy pojazd, który wyjechał na linie 50 lat temu…
Spółka będzie informować o każdym wyjeździe zabytkowego trolejbusu na ulice miasta, bowiem wszyscy zdają sobie doskonale sprawę, iż jest to niemała atrakcja dla miejscowych oraz turystów.
Trzeba tutaj dodać, za publikacją Panów M. Bartłomiejczyka, M. Połoma oraz P. Misiaka, że pierwsze 9Tr z czechosłowackiej fabryki wyjechały już w 1961 roku. Pojazd jest konstrukcją samonośną z ramą zbudowaną ze sprasowanych elementów stalowych. Przednia, sztywna oś zawieszona jest na dwóch resorach piórowych z dwoma amortyzatorami. Tylny most osadzono ja czterech resorach piórowych, po dwa obok siebie. Silnik trakcyjny umieszczony jest, podobnie jak w autobusowych konstrukcjach z lat 60tych, 70tych i późniejszych, między osiami pod podłogą. Gdzie zamontowano styczniki rozruchowe? Otóż… znaleźć je można z przodu pojazdu, po prawej stronie od stanowiska kierowcy. Co ciekawe, w pojeździe zastosowano trzy rodzaje hamulców: silnikowy (elektrodynamiczny), pneumatyczny (bębnowy na wszystkie koła) oraz postojowy (ręczny tylko na tylne koła). Sterowanie trolejbusem odbywa się przy pomocy trzech pedałów, co jest cechą charakterystyczną dla czechosłowackich/czeskich trolejbusów. Prawy pedał to pedał jazdy, dokładnie jak w samochodzie osobowym czy autobusie. Rozdzielone są możliwości hamowania na dwa pedały, bowiem po środku znajduje się pedał hamowania elektrodynamicznego, a po lewej stronie pedał hamowania pneumatycznego, w miejscu standardowego sprzęgła w pojeździe spalinowym. Rozdzielenie pedałów hamowania elektrodynamicznego i pneumatycznego miało na celu ułatwić kierowcy przede wszystkim ruszanie pod górkę, a pojazdy 9Tr także mogliśmy spotkać na liniach, gdzie występują różnice wysokości.
Łącznie w latach 1961 – 1982 wyprodukowano, w fabryce w mieście Ostrov aż 7372 sztuk trolejbusów tego typu, z czego aż 6446 na eksport. Niesamowita ilość, przyznacie… Głównym odbiorcą był, rzecz jasna, ZSRR (aż 1200 sztuk dostarczono do samego Kijowa), poza tym trolejbusy eksportowano do Afganistanu, Bułgarii, Indii, Polski, NRD i Norwegii. Niektóre egzemplarze Skody 9Tr są eksploatowane do dziś, co bardzo dobrze świadczy o jakości tej konstrukcji. Obecnie mamy w Polsce zabytkową Škodę 9Tr w Gdyni we flocie Przedsiębiorstwa Komunikacji Trolejbusowej.
Do Polski 9Tr importowano w latach 1962 – 1970. Jeździły one w Gdyni, Lublinie, Wałbrzychu, Warszawie i Olsztynie. Ostanie egzemplarze tych trolejbusów zostały wycofane w 1981 roku. Kto z Was wiedział, że w Wałbrzychu czy Olsztynie kursowały trolejbusy?
Zapraszam do pięknej galerii zdjęć zabytkowej 9Tr z Równego o nr taborowym #1.
Kilka danych technicznych:
producent: Škoda, Ostrov
model: 9Tr
typ nadwozia: wysokopodłogowy trolejbus typu MAXI
rok produkcji: 1974
silnik: 3AL 2943rN
moc silnika: 115 kW
ilość drzwi: 2
układ drzwi: 2-0-2
długość: 11 000 mm
szerokość: 2 500 mm
wysokość: 3 250 mm
masa całkowita: 16 150 kg
ilość miejsc siedzących: 23
ilość miejsc ogółem: 92
