Autor: Aleksander Koch
Artykuł opublikowany w serwisie Facebook w dniu 18 lipca 2023
Bohaterem setnej, pierwszej jubileuszowej, opowieści jest sprowadzony 12 lat temu przez warszawski Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej z przasnyskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej przegubowy autobus Ikarus-Zemun 160P. Niech Was nie zmyli nazwa „Ikarus”, bowiem pojazd ten nie ma nic wspólnego z węgierskim producentem autobusów miejskich, autokarów oraz autobusów specjalnych z Budapesztu.
Fabryka, gdzie powstawały Ikarusy-Zemuny zlokalizowana jest w dzielnicy o nazwie Zemun miasta Belgradu, stolicy dzisiaj Serbii, a wówczas Jugosławii. Od lat 90-tych XX wieku zmieniono nazwę fabryki na „Ikarbus”, zapewne celem odróżnienia od węgierskiego producenta. Wróćmy do Naszego dzisiejszego bohatera. Najprawdopodobniej opisujemy Was dzisiaj jedynego sprawnego przegubowego Zemuna w Europie, a kto wie czy nie na świecie…W Polsce, w 1982 roku prolongowano porozumienie pomiędzy zakładami „Ikarus” w Belgradzie a Jelczańskimi Zakładami Samochodowymi w Jelczu-Laskowicach o szerszej współpracy pomiędzy zakładami. W 1983 roku rozpoczął się montaż autobusów przegubowych przeznaczonych na rynek przewozów międzymiastowych dla przedsiębiorstw PKS oznaczonych w specyfikacji technicznej jako 'Ikarus-Zemun IK160P”.
Wersja na rynek polski odrobinę się różniła od wersji na rynek jugosłowiański bowiem zastosowano we wnętrzu siedzenia tzw. „poduchowe” obszyte skajem znane z polskich Jelczy-Berlietów PR110M oraz zamontowano polskie podzespoły jak silnik WSK Mielec SW680/56/4 (na lic. Leyland) czy Vi-biegową, manualną skrzynię biegów FPS Tczew S6-90U (lic. ZF). Bardzo charakterystyczne oraz widoczne były zapożyczenia z autobusów MAN oraz z projektu niemieckiego autobusu standardowego VÖV jak np. drzwi wejściowe znane z modeli SG192 czy O305.
Ikarusy-Zemuny zmontowane w Jelczu-Laskowicach (w ilości ok. 880 sztuk) trafiały przede wszystkim do przedsiębiorstw PKS oraz do kilku zakładów przemysłowych, jak np. Huta Katowice w Dąbrowie Górniczej, celem obsadzania relacji kursów z największym obłożeniem pasażerów oraz przewozów pracowniczych. Niestety kryzys oraz zmiana ustroju polityczno-gospodarczego w Polsce bardzo odbił się na potrzebach oraz możliwościach zakupowych krajowych przedsiębiorstw transportowych. Spowodowało to zakończenie współpracy polsko-jugosłowiańskiej w 1989 roku, ale do 1992 roku na placu zakładowych fabryki stało jeszcze całkiem sporo autobusów. Trafiły one do przedsiębiorstw komunikacji miejskiej m.in. w Poznaniu, Bielsku-Białej, Swarzędzu czy Wałbrzychu, lecz nie były one udanymi konstrukcjami na komunikację miejską, choćby z powodu słabego silnika oraz układu drzwi 2-2-0-2.
Nasz dzisiejszy bohater wyprodukowany został w 1986 roku, a od stycznia roku 1987 pełnił służbę w Przedsiębiorstwie Komunikacji Samochodowej w Przasnyszu w ówczesnym województwie ostrołęckim. Autobus w strukturach przasnyskiego PKSu otrzymał numer taborowy #70504 oraz pierwszy nr rejestracyjny OSB186C. Przez pierwszy rok swej służby obsługiwał pospieszny kurs Warszawa -> Przasnysz -> Warszawa. W kolejnych 24 latach, będąc po opieką jednego kierowcy, wykonywał codziennie, od poniedziałku do piątku, jedną, poranną parę kursów pomiędzy Przasnyszem a Makowem Mazowieckim. Z początkiem lipca 2011 roku, po zakończeniu roku szkolnego 2010/2011, autobus zakończył służbę w przasnyskiej firmie i wyruszył w drogę do nowego domu, do Warszawy, gdzie stał się jakże cenną częścią kolekcji autobusów zabytkowych Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej. Na przywitanie „Zenka” z Warszawą zorganizowano przejazd ulicami miasta z fotostopami dla fotografików. Od listopada 2011 do sierpnia 2012 trwały prace remontowe polegające m.in. na wymianie blacharki czy montażu oryginalnych siedzeń pozyskanych w zajezdni R-6 „Redutowa”. Oficjalnie zaprezentowano go podczas Nocy Muzeów A.D. 2013, gdzie wziął udział w paradzie ulicami miasta po czym znikł…
Znikł na całe 10 lat, bowiem podczas Nocy Muzeów w 2023 roku autobus został w pełni zaprezentowany szerokiej publiczności po latach pieczołowitej odbudowie. Wygląda pięknie. Uczestniczył niedawno w zlocie autobusów zabytkowych w Kraśniku, gdzie wywołał wielką radość oraz szaleństwo. Wydźwięk taki bardzo cieszy, bowiem pielęgnowanie historii komunikacji autobusowej i w ogóle komunikacji miejskiej jest bardzo potrzebne…
Chciałbym z tego miejsca bardzo podziękować wszystkim autorom dotychczasowych 99 odcinków serii o zachowanych zabytkowych oraz historycznych pojazdach transportu publicznego. Od początku stycznia 2022 roku wykonaliście kawał dobrej, pięknej oraz niesamowicie pożytecznej pracy. Dziękuje także Naszym stałym odbiorcom, a także tym „z doskoku”, za wszystkie uwagi, komentarze i dobre słowa kierowane pod Naszym adresem. 100 odcinków za Nami, kolejne 100 przed Nami, a także praca nad większą publikacją pod logiem „Historia Transportu Publicznego”. Trzymajcie kciuki
Na koniec, całkiem tradycyjnie, garść informacji technicznych o pojeździe:
Producent: Ikarus-Zemun Belgrad / Jelczańskie Zakłady Samochodowe Jelcz-Laskowice
Model: IK-160P
Rok produkcji: 1986
Silnik: WSK Mielec SW680/56/4
Pojemność silnika: 11100 cm³
Moc silnika: 185 KM
Skrzynia biegów: VI-biegowa, mechaniczna
Model skrzyni biegów: FPS Tczew S6-90U
Miejsca siedzące: 47+1
Miejsc ogółem: 145
Długość [mm]: 16760 mm
Szerokość [mm]: 2450 mm
Wysokość [mm]: 3030 mm
Nr taborowy: #70504
Nr rejestracyjne:
OSB 186C (1987-2008)
WPZ 04983 (2008-2012)
W5 1092 (2012-2013)
WK 10V (2013-…….)
Fotografie:
Michał Galemba
Marcin Stiasny
Leszek Peczyński
Mirosław Czerliński
Sławomir Kołodziej
Grzegorz Bąk
Maciej Bojaczuk
Michał Koziński
Szymon Herbet
