W dniu 18 października mija dokładnie 41 lat, odkąd na stan gdańskiego WPK wpisane zostały wagony 105Na nr 06299 i 06300. Warto przypomnieć zawiłą historię wagonów z flagowego gdańskiego trójskładu.
Wagony 06299 i 06300 o numerach fabrycznych 1488 i 1489 wyprodukowane zostały w 1982 roku w Chorzowskiej Wytwórni Konstrukcji Stalowych „Konstal”. Trzeci wagon późniejszego składu, 06309, dołączył na ten świat z numerem fabrycznym 1566 w 1983 roku i wpisany na stan 25 lipca 1983 roku. Początkowo nowe wagony 06299 i 06300 funkcjonowały w składzie dwuwagonowym. Wg dostępnych źródeł, w sierpniu 1984 roku wciąż stanowiły one dwuskład. Z kolei 06309 posiadał parę z 06310 co najmniej do lipca 1984 roku.
Następnie wagon 06309 uległ poważnej awarii, przez co stał się chwilowo magazynem części. Za to jego para, 06310, powędrowała jako trzeci wagon w składzie już potrójnym wraz z 06301 i 06302. Reaktywacja wagonu 06309 miała miejsce na przełomie 1984 i 1985 roku, po czym został utworzony skład trzywagonowy 06309+06299+06300. Przez następne 15 lat stanowił klasyczny skład z zajezdni Nowy Port. W 1997 roku nastąpiło przenumerowanie całej floty trójmiejskiej komunikacji z pięciocyfrowej na czterocyfrową. Rzeczony nowoporcki potrójniak otrzymał więc numery 1309+1299+1300. Po koniec lat ’90 skład nosił na sobie reklamy różnych podmiotów, a każdy wagon posiadał inną kolorystykę.
W drugiej połowie 2000 roku rozpoczął się nowy rozdział w historii tych wagonów. Na początku października wszystkie trzy wagony zostały wysłane na naprawę główną do zakładów Protram we Wrocławiu. Zastosowany chopperowy rozruch TV Progress, znany z modernizowanych w Republice Czeskiej Tatr T3. Zakres modernizacji zakładał też montaż wyświetlaczy klapkowych czy nowych foteli. Jednocześnie zmieniono konfigurację wagonów w składzie, stanowiąc jej odwrotność. Pierwszym został 1300, a 1309 ostatnim. 1299 pozostał naturalnie pośrodku. Naprawa główna zakończyła się pod koniec grudnia 2000 roku. Skład powrócił do Gdańska w jednolitym szarym malowaniu, co miało być przygotowaniem pod reklamę. Nawiasem mówiąc, już nigdy później żadnej reklamy się nie doczekał.
Elementem charakterystycznym tej modernizacji były typowe wrocławskie reflektory w pierwszym wagonie, tzw. „wyłupy” oraz granatowe barwy szaf elektrycznych i obudów maszyn drzwiowych. Jazda próbna wyremontowanego składu po Gdańsku odbyła się 5 stycznia 2001 roku. Bardzo szybko, bo już na początku lutego wagon 1300 nie posiadał „wyłupów” – zostały zastąpione klasycznymi prostokątnymi oprawami. Niedługo później, bo w czerwcu 2001 roku, otrzymał barwy zakładowe ZKM. Od tego czasu „trzyseta” stała się flagowym potrójniakiem o wysokim wówczas standardzie i stacjonowała w zajezdni Wrzeszcz.
W 2003 roku skład zaliczył kilkumiesięczny epizod jako dwuwagonowy. Ze względu na awarię wagonu 1309 od sierpnia do grudnia kursował skład 1300+1299. Generalnie rzecz biorąc, trzywagonowy skład kursował w swojej naturalnej konfiguracji do ostatniego dnia eksploatacji składów potrójnych 105Na w Gdańsku. Stało się to 22 lutego 2010 roku. Od tego czasu został złączony skład 1300+1309, a od lipca wagon 1299 zaczął pojawiać się na nowoporckich liniach 4 i 10 w wersji solowej. Chopperowa solówka swoją karierę zakończyła tymczasowo w 2015 roku, kiedy to zakończono planowe użytkowanie wagonów solowych. Od tego czasu 1299 został odstawiony i służył jako dawca części.
Powrót 1299 nastąpił w lipcu 2018 roku, kiedy to został włączony do składu z wagonem 1227, ze względu na poważną kolizję wagonu prowadzącego 1226. Po powrocie do ruchu wagonu 1226 w styczniu 2019, 1299 został ponownie włączony do macierzystego składu potrójnego 1300+1299+1309. W II kwartale 2019 roku zapadła decyzja o przemalowaniu składu tramwajów 105Na w barwy historyczne z lat ’80 jako upamiętnienie 30. rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów z czerwca 1989 roku. Wybór padł na „trzysetę”, ze względu na zachowany najbardziej zbliżony do epoki wygląd zewnętrzny, z w pełni przeszklonymi drzwiami i kabiną prowadzącego w każdym wagonie.
Od maja, ze względu na malowanie kolejnych wagonów, przy jednoczesnej potrzebie wykorzystania składu w ruchu, prace lakiernicze wykonywano przy każdym z wagonów po kolei. Podczas malowania jednego, pozostałe dwa jeździły w parze. Kolejno:
Jako pierwszy malowany był 1299, liniowo jeździł 1300+1309.
Następnie malowany był 1309, a po mieście kursował skład w barwach mieszanych 1300+1299.
Na końcu prace wykonano przy 1300, więc liniowo kursował 1299+1309.
Po przemalowaniu wszystkich trzech wagonów, skład otrzymał oryginalne numery taborowe z lat ’80, tj. 06300+06299+06309, a także wzory piktogramów i herbów miasta. Przy zmianie swojego „image” skład otrzymał też wnętrze w kolorze szarym i kremowym. W tym stanie służył na linii 8 do końca eksploatacji tramwajów wysokopodłogowych w Gdańsku, tj. wagonów generacji 105N. 4 marca 2021 roku skład odbył ostatnią służbę liniową, a 6 marca brał udział w oficjalnym przejeździe pożegnalnym tramwajów starej generacji.
Dzięki staraniom gdańskich miłośników „trzyseta” została składem historycznym, głównie dzięki najlepszemu stanowi technicznemu oraz klasycznemu wyglądowi. Już od wakacji 2021 roku pełni rolę pojazdu zabytkowego i wykorzystywana jest m.in. na sezonowych kursach linii 8. Dzięki zaangażowaniu miłośników skład stopniowo otrzymywał elementy wyglądu z lat ’80, takie jak kasetony na tablice kierunkowe, oprawy reflektorów czy lampy pozycyjne.
W sierpniu 2023 roku wagon 06300 zaliczył epizod jako solowy, dzięki realizacji przejazdów zamówionych przez wycieczki turystyczne. Czerwony potrójniak nieprzerwanie służy jako historyczny przy różnych okazjach.
Opracowanie: Bartosz Sokołowski, Cezary Kamiński, Krystian Jacobson
Stowarzyszenie Grupa Tramwajowo-Autobusowa WPK GG
