Były autobusy, były tramwaje, a więc czas na artykuł z kolejnego działu zachodniopomorskiej komunikacji. To infrastruktura. Dziś, 18 grudnia mija dwa lata od pełnego uruchomienia nowoczesnej i ogromnej szczecińskiej pętli autobusowo – tramwajowej „Osiedle Zawadzkiego”. Czas szybko minął i choć na samym początku narzekań na nieprzydatność było dużo, to miejsce już wkrótce będzie wykorzystane w 100%.
Znajduje się ono w północno-zachodniej części Szczecina. Na obrzeżach ogromnego osiedla – blokowiska, które przez lata wymagało obsługi przez dużą liczbę autobusów. Obecnie trend zmienia się jednak dość powoli. Od wczesnych lat 80. XX wieku przedstawiano różne koncepcje dotyczące lepszej obsługi komunikacją, jednak przez ponad 30 lat zostały one tylko marzeniem mieszkańców. Impulsem do działania stała się powolna, ale systematyczna odnowa ciągu komunikacyjnego Niemierzyńska – Arkońska. Rozpoczęła się w 2011 roku i etapami zbliżała się do interesującego nas regionu Szczecina. Pętlę tramwajowo – autobusową przy hali widowiskowo-sportowej „Netto Arena” zaprojektowano w oparciu o rozwiązania przyjęte w Studium Techniczno-Ekonomicznego z kwietnia 2013 roku. Umowę na dokumentacje projektową do zadania przebudowy ulicy Szafera (od Wojska Polskiego do skrzyżowania ulic Romera i Modrej – I etap), zawarto w czerwcu 2015 roku pomiędzy Gminą Miasto Szczecin, a Biurem Projektów Budownictwa Komunalnego S.A z Gdańska. Jednak dokumentacja i ogłoszenie przetargu budowlanego to dwie oddalone od siebie kwestie. Gdy II etap remontu ulicy Arkońskiej trwał w najlepsze, a budowa pobliskiego ronda Olszewskiego dopiero się rozkręcała, zupełnie niespodziewanie nastąpiło ogłoszenie przetargu na przebudowę ulicy Szafera wraz z budową pętli tramwajowo-autobusowej i trasy tramwajowej w ciągu ulicy, przy hali widowiskowo-sportowej. Stało się to 19 lutego 2019 roku. Otwarcie ofert kilkukrotnie przekładano, w kwietniu, oraz maju, udało się to dopiero 7 czerwca. Zrealizowany miał być I etap przebudowy, a więc ulica Szafera na odcinku od alei Wojska Polskiego do skrzyżowania z ulicami Romera i Modrą, oraz pętla, która jest główną bohaterką tego artykułu. Wybranie właściwej firmy nie było rzeczą prostą ze względu na kolosalne różnice w ofertach potencjalnych wykonawców, wynoszące od 125 do 221 mln złotych. Dopiero 2 sierpnia 2019 ogłoszono szczęśliwca, którym została firma „Eurovia”. Z nią podpisano umowę i przekazano plac budowy, prace rozpoczęły się pod koniec listopada 2019 roku. Miały trwać dokładnie półtora roku. Jak łatwo zgadnąć przeciągnęły się ze względu na okres pandemiczny i kłopoty z tym związane. Projekt przebudowy objęty był dofinansowaniem w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko 2014-2020”, a w nim działania 6.1. „Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach”.
Rozpoczęcie prac wzdłuż ulicy Szafera wymusiło wprowadzenie tymczasowej organizacji ruchu. Nie dotyczyło to obszaru, na którym budowana była czterotorowa pętla, gdyż ten teren przez rozpoczęciem inwestycji był nieużytkiem, tylko częściowo zajętym przez rozpadające się garaże blaszane. W ramach I etapu inwestycji realizowane były następujące główne składniki:
- Budowa ulicy Szafera na odcinku ok 1,2 km o dwóch jezdniach każda po dwa pasy ruchu;
- przebudowa skrzyżowania z ulicą Zawadzkiego na trójwlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 50 m;
- przebudowa skrzyżowania z ulicą Jarzyńskiego na trójwlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 44 m;
- przebudowa skrzyżowania z ulicami Romera i Modrą na czterowlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 77 m;
- budowa skrzyżowania ulicy Modrej i ulicy Szerokiej w postaci ronda turbinowego o średnicy zewnętrznej 40 m;
- budowa torowiska tramwajowego w pasie rozdzielającym jezdnie (umożliwiającego poruszanie się autobusów komunikacji miejskiej);
- budowa pętli tramwajowo-autobusowej przy hali widowiskowo-sportowej z czterema torami przy peronach tramwajowych i peronem autobusowo-tramwajowym oraz stanowiskami postojowymi (rezerwowymi) dla autobusów;
- budowa parkingu dla prawie 200 samochodów osobowych.
Po wielokrotnie zmienianej organizacji ruchu, ogromnych utrudnieniach dla mieszkańców oraz aneksowaniu umowy na wiosnę 2021 roku, firma „Eurovia” wraz z podwykonawcami ukończyła prace pod koniec w/w roku. Pętla tramwajowo-autobusowa znajduje się w pobliżu hali widowiskowo-sportowej. Tramwaje wjeżdżają na pętlę jednokierunkowo, zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wjazd i wyjazd na pętlę wybudowano w postaci dwóch węzłów rozjazdowych, jednotorowych, oddalonych od siebie o około 200 metrów, z promieniami łuków 25-50 metrów. Perony mają długość 90 metrów każdy. Wjazd autobusów na pętlę odbywa się odwrotnie w stosunku do ruchu tramwajów – z wjazdem w miejscu wyjazdu tramwajów w pobliżu skrzyżowania ulic Szafera i Jarzyńskiego oraz wyjazdem w miejscu wjazdu tramwajów na pętlę. Parterowy budynek socjalny w środku krańcówki został wybudowany w ramach osobnego przetargu ogłoszonego w 2020 roku przez spółkę „Tramwaje Szczecińskie”. W obrębie pętli zamontowano tablice systemu informacji pasażerskiej „GMV”. Na zewnątrz pętli zbudowano też budynek podstacji trakcyjnej składającą się z hali urządzeń elektroenergetycznych oraz pomieszczeń socjalnych. Jest też plac manewrowy dla samochodów technicznych.
Choć infrastruktura poskładana była wstępnie we wrześniu 2021 roku, a tramwajowe jazdy próbne wykonano 29 października 2021 roku wagonem Moderus Beta MF 29 ACBD #622, to normalny liniowy ruch tramwajowy wprowadzono na pętlę dopiero 18 grudnia 2021 roku. Po godzinie 4:30 pierwszym wagonem na nowej pętli była Tatra KT4Dt #105 kursująca na trasie zmienionej linii 3. Doprowadzono tam także linię 1, która również ze względu na prace remontowe w śródmieściu Szczecina kurowała wówczas na trasie zmienionej do pętli „Pomorzany”. Wkrótce powróciła na swoją nową stałą trasę. W 2023 roku na pętlę przestały dojeżdżać tramwaje linii 3, a pojawiła się „dwójka” kursująca co 15 minut na długiej trasie do prawobrzeża. Przez pewien czas pojedyncze posiłkowe kursy wykonywała tu także linia 10, a w okresie Wszystkich Świętych jedna z brygad zajeżdżała i wyjeżdżała stąd jako „dwunastka”.
W pobliże pętli już 20 sierpnia 2021 roku dojechały autobusy komunikacji miejskiej. To linia 75, która przez wiele lat jest kojarzona z osiedlem i kursuje z wysoką częstotliwością. Pojazdy początkowo dojeżdżały tylko do przystanku „Szafera”, a dopiero 1 listopada wjechały na niedokończoną jeszcze pętlę „Osiedle Zawadzkiego” (oddanie do użytku „socjalu” przeciągało się). 8 marca 2022 roku uruchomiono w nowym budynku socjalno-kasowym, kasę biletową czynną od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-17:15. Na tej nowoczesnej i wielohektarowej krańcówce odbyła się też ciekawa impreza związana z rocznicą komunikacyjną – 18 września 2022 roku Szczecińskie Towarzystwo Komunikacji Miejskiej wspólnie z „Tramwajami Szczecińskimi” i innymi podmiotami świętowało „125 lat tramwaju elektrycznego w Szczecinie”. Na pętli odbyła się wystawa taboru tramwajowego, wystawa pojazdów technicznych oraz innych tematycznych zagadnień (prezentacja tablic, systemów informacji pasażerskich, konkursy dla młodych miłośników). Odwiedziło ją tysiące szczecinian, dzięki liniom dowozowym, paradzie tramwajowej oraz wieczornych liniach odwozowych w kierunku różnych innych osiedli Szczecina.
Jednokierunkowe wykorzystywanie pętli od dwóch lat to oczywiście nie jest szczyt marzeń. Na szczęście drugi etap prac ruszył dość szybko. Budowa od lutego 2023 roku nowego ciągu ulicy Sosabowskiego od ronda Żołnierzy Polskich Misji Pokojowych ONZ do terenu po byłej pętli „Krzekowo” oraz fragmentu brakującego torowiska pozwoli już późną wiosną 2024 roku właściwie wykorzystać potencjał pętli i omawianego rejonu. Cztery perony wreszcie w całości zapełnią się tramwajami – do 1 i 2, dojadą linie tramwajowe nr 5 i 7 z centrum miasta przez ulicę Mickiewicza, a siatka połączeń autobusowych także zapewne się przeobrazi na ciekawszą. Mieszkańcy w końcu w pełni wykorzystają infrastrukturę, a wcześniej pewnie przyjdzie im trzymać kciuki za dobrą hossę w zatrudnianiu nowych motorniczych, których w Szczecinie ciągle brakuje.
