Ze szczecińsko-tramwajowych klimatów opisanych dla Was wczoraj, dzisiaj przechodzimy do tematu wybitnie autobusowego, związanego z Warszawą oraz kolekcją autobusów Klubu Miłośników Komunikacji Miejskiej. W kolejnym odcinku naszego historycznego cyklu o zachowanych pojazdach transportu publicznego w Polsce przedstawiam Wam… Berlieta PR100 z rocznika 1980.
Nasz dzisiejszy bohater, jak już wspomniałem wcześniej, wyprodukowany został w 1980 roku pod nazwą Berliet PR100Mi. Od egzemplarzy wyprodukowanych w Jelczańskich Zakładach Autobusowych różni go model i typ silnika. Autobus od nowości jeździł we francuskim mieście Orlean, gdzie posiadał nr taborowy 143. Zarejestrowano go także pod nr 4117 RN 45. Na samym początku lat 90tych, wraz z aż trzydziestoma innymi egzemplarzami, został podarowany miastu Kraków. Rozpoczął swoją służbę miastu oraz mieszkańcom w ramach przedsiębiorstwa o przyjemnym skrótowcu „KPPU” kursując na liniach komunikacji miejskiej. W roku 2002 roku pojazd został przejęty przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krakowie. Wówczas rozpoczęła się jego ostatnia, bezpłatna, misja dla krakowian jako pojazd dowożący do hipermarketu Carrefour. Czas tej ostatniej misji ostatecznie wygasł na sam koniec 2004 roku, gdy oficjalnie wycofano go z ruchu.
Warszawski Klub Miłośników podjął działania, aby nabyć ten wyjątkowy pojazd, bowiem była to jedyna możliwość uzupełnienia kolekcji o autobus historycznie związany ze stołeczną komunikacją miejską. Ostatecznie udało się zakupić ten pojazd w lutym 2005 roku, a więc 19 lat temu… radość była ogromna, bowiem był to ostatni w pełni sprawny Berliet w Polsce. Trasę z Krakowa do Warszawy pokonał bez większych problemów i mogliśmy oficjalnie przywitać nowy nabytek w kolekcji stołecznych miłośników. Dzięki ogromnemu wsparciu sponsorów oraz osób prywatnych jak np.: Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie, Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji w Inowrocławiu, Miejski Zakład Komunikacji w Bełchatowie, Zakład Transportu Samochodowego I.P.J. „Świerk”, Hurtownia „Tarapata” z Tuszowa Narodowego, „Polskie Autobusy” z Sanoka, „Minibus” z Karczewa czy P.A. „Gryf” z Kartuz. Dzięki przychylności tych firm stołeczny KMKM mógł już w sierpniu 2005 roku rozpocząć pieczołowity i kompleksowy remont tego autobusu by mógł się stać pełnoprawnym autobusem zabytkowym.
Prace remontowe przy autobusie trwały na terenie zajezdni MZA R-13 (obecnie R-4) „Stalowa”, gdzie dzięki zaufanym fachowcom z warsztatu MZA (a w szczególnie w osobie Pana Stanisława Adamskiego), z każdym miesiącem przybierał wygląd zbliżony do oryginalnego wyglądu z lat 70, z czasów, gdy mnóstwo tych autobusów było na stanie ówczesnych Miejskich Zakładów Komunikacyjnych w Warszawie. Zimą roku 2005 autobus trafił na teren przy ul. Włościańskiej w Warszawie, gdzie lakiernicy Zakładu T-4 dokonali pomalowania wozu w oryginalnych schemat malowania z czasów MZK. Wóz otrzymał fikcyjny numer taborowy #3873, pierwszy wolny po ostatnim oryginalnym pojeździe dostarczonym w 1977 roku do Warszawy. Oficjalna prezentacja wozu nastąpiła dokładnie 20 maja 2006 roku podczas I Zlotu „Ogórków” i III Nocy Muzeów w Warszawie. Autobus wywarł piorunujące wrażenie na zgromadzonych gościach oraz miłośnikach z całego kraju. Przez cały okres od 2006 roku autobus pojawia się na różnych wydarzeniach związanych z historią transportu publicznego w Warszawie, ale także był bohaterem odcinka programu „Legendy PRL-u” na TVN Turbo czy zagrał w filmie Rafała Wieczyńskiego pt. „Popiełuszko”. Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej w Warszawie, podczas renowacji autobusu, starał się jak najwierniej odwzorować detale oraz wygląd autobusów kursujących w latach 70tych po stołecznych ulicach. Mimo bardzo drobnych odstępstw, widocznych jedynie dla znawców szczegółów, udało się to perfekcyjnie i autobus cieszy Nasze pasjonackie, ale nie tylko, oczy po dziś dzień. Wyrażam nadzieję, że pojazd ten, jakże kultowy dla pokoleń pamiętających dekadę Edwarda Gierka, jej przemiany oraz dramatyczny upadek.
Berliet PR100, a później Jelcz-Berliet PR100, był w latach 70tych elementem socjalistycznego, pozornego, dobrobytu epoki Gierka. Sprowadzenie tych pojazdów do Polski, a także późniejszy zakup licencji na produkcję tych autobusów był przełomowym wydarzeniem dla stołecznego MZK, bowiem pozwolił wycofać Chaussony oraz „ogórki”. Warszawskie, bardzo trudne, warunki pracy komunikacji miejskiej w ekspresowym tempie uwidoczniły delikatność oraz nieprzystosowanie konstrukcji wozu do przepełnień oraz bardzo trudnych warunków atmosferycznych. Przysłowiowym „gwoździem do trumny” tych pięknych pojazdów była zima stulecia, czyli przełom lat 1978/1979. Ostatnie egzemplarze ze stołecznych ulic zniknęły w 1984 roku, czyli 40 lat temu.
Dzisiaj mamy jedynego w Polsce zachowanego sprawnego zabytkowego Berlieta wyprodukowanego we Francji, który jest jednym z najcenniejszych zabytków motoryzacji dekady lat 70tych.
Kilka technicznych informacji o #3873:
Producent: Renault Vehicules Industriels
Model: PR100Mi
Rok produkcji: 1980
Silnik: Renault MIP 06.20.30
Moc silnika: 204 KM
Pojemność silnika: 8 820 cm3
Skrzynia biegów: IV-biegowa, półautomatyczna
Model skrzyni biegów: Wilson HVD 60ME
Długość: 11 230 mm
Szerokość: 2 500 mm
Wysokość: 2 900 mm
Masa pojazdu: 8 300 kg
Ilość drzwi: 2
Układ drzwi: 2-2-0
